Loteria w świetle polskiego prawa – podstawowe informacje i wskazówki
Choć loteria kojarzyć się może z niewinną rozrywką, jednak w świetle prawa jest to gra hazardowa. W związku z tym możliwość organizacji loterii oraz brania udziału w grach loteryjnych jest regulowana przez „Ustawę z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych”. Dlatego organizator nawet skromnej loterii powinien wiedzieć, jakie są jego obowiązki i na jakich zasadach może zgodnie z prawem urządzać grę loteryjną na terenie Polski.
To podstawowa kwestia, o jakiej należy wiedzieć, jeśli mamy zamiar urządzić loterię. Państwo polskie zastrzegło sobie wyłączne prawo do organizowania następujących loterii:
Monopol ten realizowany jest przez państwową spółkę, tj. Totalizator Sportowy. Wynika stąd, że pozostałe podmioty mogą urządzić jedynie loterię fantową w systemie naziemnym lub loterię promocyjną - naziemną lub przez internet. Z kolei nieinternetowa loteria audioteksowa może zostać zorganizowana tylko przez spółki z o.o. lub spółki akcyjne z siedzibą w Polsce lub, pod dodatkowymi warunkami, z siedzibą w kraju należącym do UE lub EFTA.
Na czym polegają poszczególne rodzaje loterii, wyjaśniamy na dedykowanych im podstronach. W tym miejscu chcielibyśmy jedynie przypomnieć, że loteria i konkurs to 2 różne rzeczy. Loteria to gra losowa, gdzie zwycięzca zostaje wyłoniony w drodze losowania, a więc jest to kwestia przypadku. Natomiast konkurs to gra, w której wygrywa „najlepszy”, ktoś, kto najlepiej wykona zadanie konkursowe, ma najlepszą wiedzę na jakiś temat, najlepszy pomysł np. na hasło reklamowe itp. Mówimy o tym dlatego, ponieważ na organizację loterii trzeba mieć specjalne zezwolenie, a na konkurs już nie. Jednak zanim zorganizujemy wydarzenie, które nazwiemy konkursem, upewnijmy się, czy nie ma w nim elementu losowego. Gdyby tak się zdarzyło, organ kontrolujący zapewne nałoży na nas wysoką grzywnę za organizację loterii bez zezwolenia.
Nawet wtedy, kiedy mamy zamiar zorganizować loterię, która nie jest zarezerwowana dla państwa, musimy najpierw otrzymać odpowiednie zezwolenie. Wydawane jest ono przez dyrektora izby administracji skarbowej na podstawie wniosku i dostarczonych dokumentów. Jednym z najważniejszych jest projekt regulaminu gry, w którym wnioskodawca musi przedstawić szczegóły planowanej loterii. Znajdują się tu podstawowe informacje, takie jak np. miejsce i terminy związane z organizacją loterii, zasady gry czy sposób zapewnienia uczciwego i zgodnego z ustalonymi zasadami przebiegu losowania. Dokumentacja, jaką trzeba dostarczyć, aby uzyskać zezwolenie na organizację gry loteryjnej, jest dość obszerna, jej przygotowanie czasochłonne, ponadto konieczne jest uregulowanie niemałych opłat za wydanie zezwolenia. Na decyzję w sprawie zezwolenia wnioskodawca musi czekać maksymalnie 2 miesiące.
Jednak szczególny przypadek stanowi loteria fantowa. Aby uzyskać zezwolenie na jej organizację, konieczne jest dostarczenie jeszcze większej ilości dokumentów niż w przypadku pozostałych loterii. Z drugiej jednak strony niejednokrotnie zezwolenie na urządzenie loterii fantowej nie jest w ogóle wymagane...
Loteria fantowa potraktowana została przez ustawodawcę w sposób mniej rygorystyczny w tym sensie, że o ile pula nagród nie przekracza określonego limitu, organizator nie musi posiadać wspomnianego zezwolenia. W takim przypadku wystarczy odpowiednio wcześniej (minimum 30 dni przed wydarzeniem) dokonać zgłoszenia organizacji loterii naczelnikowi urzędu celno-skarbowego. Ze zgłoszeniem nie wiążą się żadne opłaty urzędowe.
Oczywiście na „załatwieniu” zezwolenia (ewentualnie dokonaniu odpowiedniego zgłoszenia) formalności związane z organizacją loterii się nie kończą. Organizator musi rzecz jasna dotrzymać postanowień zatwierdzonego regulaminu samego zezwolenia. Wszelkie terminy muszą zostać dotrzymane, a nagrody wydane. Organizator musi także zadbać o spełnienie szeregu wymogów, takich jak np. zabezpieczenie losów bądź innych dowodów udziału w grze przed możliwością ich sfałszowania. Po zakończeniu loterii konieczne jest rozpatrzenie ewentualnych reklamacji, a trzeba wiedzieć, że na zgłaszanie roszczeń uczestnicy gry loteryjnej mają 6 miesięcy (od dnia wymagalności). Organizator loterii fantowej musi też przedstawić szczegółowe sprawozdanie dotyczące realizacji celu społecznie użytecznego, na który miały zostać przeznaczone zyski z organizacji gry. I nie zapominajmy, że gry hazardowe są w Polsce opodatkowane, a za obliczenie, pobranie i uiszczenie podatku od gry odpowiada jej organizator - dotyczy to także podatku od wygranej.